Traditionele Chinese Geneeskunde
Traditionele Chinese Wereldbeschouwing
In eerste instantie was acupunctuur een ervaringswetenschap.
Empirie is dan ook een belangrijke rol blijven spelen in haar verdere ontwikkeling.
Als ongeordende accumulatie van ervaringsfeiten zou de acupunctuur
waarschijnlijk niet hebben kunnen overleven. In het kader van de Traditionele Chinese Geneeskunst werd zij echter gedurende ruim 4000 jaar ontwikkeld en gesystematiseerd op basis van de traditionele Chinese wereldbeschouwing.
In deze wereldbeschouwing, die hier onmogelijk uitputtend behandeld kan worden, onderkent men een aantal sleutelbegrippen: energie, kringloop en evenwicht.
Fundamenteel is de opvatting dat het universum een kringloop van (levens)energie vormt. Vanuit de Grote Leegte verdicht de energie (Qi) zich tot waarneembare manifestaties (materie, emotie, gedachte). Afsterven van die manifestaties betekent oplossen, verstrooien van Qi, die weer terugkeert naar de Grote Leegte.
Hulpverlening: samenspel tussen patient en acupuncturist
Zoals bij elke ontmoeting tussen individuen wordt ook een hulpverleningssituatie bepaald door een aantal algemene psychosociale factoren.
Te noemen zijn de normen en waarden die voortvloeien uit cultuur en opvoeding, de sociale omstandigheden, het persoonlijk verleden, de karaktereigenschappen en zeker ook de rol en de positie van elk der deelnemers in de ontmoeting.
Daarnaast spelen bij de hulpverlening van de acupuncturist enkele specifieke factoren een rol: de aandoening of ziekte, de vraag òf en in hoeverre acupunctuur hiervoor geïndiceerd is, de vraag òf en in hoeverre acupunctuur aan verwachtings en behoeftenpatroon van de patiënt kan voldoen en, last but not least, kennis, vaardigheden en beroepshouding van de acupuncturist.
Dit kader van factoren bepaalt de mate waarin acupunctuur en acupuncturist voor een bepaalde patiënt toegankelijk zijn. Hierbinnen moeten patiënt en acupuncturist een vertrouwensrelatie zien op te bouwen. Dit kader begrenst echter ook de keuzevrijheid binnen het behandelingsproces.
Aandoening of ziekte
Aandoeningen of ziekten kenmerken zich veelal door een procesmatig verloop, zijn acuut of chronisch van karakter en mede bepaald door leefsituatie en manier waarop de patiënt ermee omgaat.
Een en ander is van invloed op aard en mate van de interventiemogelijkheden.
Acupunctuur geïndiceerd?
In de acupunctuur wordt ziekte beschouwd als een verstoring van het energetisch evenwicht van mens (of dier).
Deze verstoring kan zich op verschillende niveaus manifesteren, kan globaal of lokaal zijn.
Door prikkelen van daartoe aangewezen lichaamspunten met naalden, moxatechnieken(1), massage of cupping(2) tracht de acupuncturist de evenwichtsverstoring te herstellen.
Daarbij kijkt hij naar de totale energetische toestand van de patiënt met alle daarbij behorende en voor iedere patiënt unieke somatische, psychische en sociale facetten.
(1) Moxa is een substantie, meestal de Echte Bijvoet (Artemisia Vulgaris), die smeulend op de naald of indirect op de huid geplaatst wordt. Daardoor wordt het betreffende punt door warmte geprikkeld.
(2) Bij cupping worden lichaamspunten geprikkeld door een glaasje (cup) op de huid te plaatsen en tussen huid en cup een vacuüm te zuigen.